Noskowski (Łada-Noskowski) Tadeusz (1876–1932), malarz. Ur. 27 IX w Konstancji w księstwie badeńskim, był synem Zygmunta (zob.) i Stanisławy z domu Segedy, bratem Zygmunta (zob.). Pierwsze lata życia spędził nad Jeziorem Bodeńskim. Od r. 1886 uczęszczał do szkoły realnej w Warszawie, w l. 1892–6 kształcił się w szkole rysunkowej u Wojciecha Gersona i Jana Kauzika, a następnie wstąpił do Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie studiował w l. 1896–1902. Nader towarzyski, miał wielu przyjaciół przez których popularnie nazywany był «Nosem» i pod tym właśnie przezwiskiem wprowadził go do swego dramatu „Wesele” Stanisław Wyspiański, łącząc zresztą w postaci Nosa zarówno N-ego, jak i malarza Stanisława Czajkowskiego. W okresie wydarzeń „Wesela” N. mieszkał przez kilka miesięcy u Włodzimierza Tetmajera w Bronowicach. Studia artystyczne N. uzupełniał podróżując do Włoch, głównie do Florencji, Niemiec (Monachium) i Austrii (Wiedeń). N. osiedlił się na stałe w Warszawie, gdzie już wcześniej często przebywał. Od r. 1915 był nauczycielem rysunków na kursach dla dorosłych oraz wykładowcą rysunku i technologii malarskiej dla malarzy pokojowych i dekoratorów na uniwersytecie powszechnym. W r. 1920 został nauczycielem malarstwa, ornamentu płaskiego, liternictwa, technologii malarskiej i kilimiarstwa w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych i Malarstwa. Uczył ponadto chemii malarskiej w Państwowym Instytucie Robót Ręcznych (1923–4) i w Akademii Sztuk Pięknych (1925–6).

N. uprawiał malarstwo ścienne, sztalugowe i grafikę oraz sztukę użytkową, projektując okładki książek i druki, kilimy, wzory haftów, mebli itp. Wykonywał projekty witraży i polichromii kościelnych oraz świeckich, których kilka zostało zrealizowanych, np. w kościołach w Służewie, Leoncicach, Gorzkowicach, Aleksandrowie, Gowarowie. W r. 1908 namalował fryz w sali wystawowej warszawskiej grupy «Odłam», której był członkiem. N. był jednym z pionierów sztuki zdobniczej w Polsce, należał do Tow. «Polska Sztuka Stosowana». Prace z tego zakresu pokazywał na wystawach na równi z malarstwem, które obejmowało głównie nastrojowe pejzaże. W obrazach N-ego malowanych olejno, akwarelą, temperą lub pastelami, a także w pracach litograficznych i w pracach z dziedziny sztuki użytkowej dochodziła często do głosu stylizacja w manierze secesji. N. brał udział w I Wystawie Tow. «Polska Sztuka Stosowana» w Krakowie w r. 1902 (okładki, tapety, winiety); w I Wystawie Maryańskiej «Ku czci Bogurodzicy» w Warszawie w r. 1905 (projekt witraża), w Salonie Aleksandra Krywulta w Warszawie w l. 1902, 1904 i 1905 (krajobrazy, studia), w wystawie pośmiertnej dzieł Jana Stanisławskiego i jego uczniów, w Krakowie w r. 1907. Wystawiał w Tow. Zachęty Sztuk Pięknych (TZSP) w Warszawie w l. 1906–15, 1917, 1918, 1925, 1928, 1929, 1932, 1933, 1936, 1938 (kilkadziesiąt obrazów i prac zdobniczych). W r. 1911 N. otrzymał z TZSP zasiłek pieniężny (z zapisu J. Wieniawskiego). Pokazał swe prace w Instytucie Propagandy Sztuki (IPS) w Warszawie w Salonie Zimowym 1931/2; w IPS w r. 1932 miała miejsce wystawa zbiorowa (pośmiertna) N-ego, a w r. 1939 jego obraz Kwiaty i śliwki (ze zbiorów Muz. Narod. w W.) był pomieszczony na wystawie pt. Martwa Natura w Malarstwie Polskim. N. zmarł 2 I 1932 w Warszawie.

Żoną N-ego była Leokadia z Turowskich, działaczka PPS. Małżeństwo Noskowskich było bezdzietne i żyło w separacji. Po wojnie wdowa mieszkała ze swoją siostrzenicą, zamężną za Jerzym Hawrotem, w Krakowie, przy ul. Smoleńsk, w mieszkaniu wypełnionym obrazami i przedmiotami z okresu secesji.

Fot. w zbiorach TPSP, reprod.: Puciata-Pawłowska J., Dzieje Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w Warszawie, W. 1939 s. 62; – Grajewski, Bibliogr. ilustracji; Pol. Bibliogr. Sztuki, I cz. 2; Wiercińska, Katalog prac TZSP; – Piwocki, Hist. Akad. Sztuk Pięknych w W.; Płażewska, Warsz. Salon A. Krywulta; Pol. życie artyst. w l. 1890–1914; toż w l. 1915–39; Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, LXXV, W. 1936 s. 151, ilustr. s. 63; Wiercińska, Tow. Zachęty; – Mater. do dziej. Akad. Sztuk Pięknych; – „Kur. Warsz.” 1932 nr z 6 XI; – IS PAN: Mater. bio- i bibliogr.; Mater. do Słownika Artystów Pol.; TPSP: Mater. archiwalne; – Informacje J. Mitarskiego,

Ignacy Trybowski